Gevolgen voor dagelijks functioneren
Als jij het lastig vindt om je weerbaar of assertief op te stellen, dan kom je regelmatig in situaties waarin je ‘ja’ zegt op dingen die je liever niet doet. Je durft geen tegenstand te bieden, misschien uit onzekerheid, uit angst afgewezen te worden of niet mee te tellen of omdat je een ander niet teleur wilt stellen. Hierdoor kun je worden overvraagd of kom je in situaties waarin jij je niet prettig voelt.
Weerstand en assertiviteit zijn ook van groot belang wanneer je het gevoel hebt gepest te worden. Pesten komt niet alleen voor op school, maar ook met grote regelmaat op de werkvloer. Wanneer je niet goed genoeg weet hoe je hiermee kunt omgaan, ben je kwetsbaar en kan het gepest jouw leven gaan beheersen. Dit kan verregaande gevolgen hebben als depressie, burn-out, angsten of in een sociaal isolement raken.
Kinderen die niet weerbaar of assertief zijn, lopen ook grotere kans om gepest te worden. Omdat ze zich vaak terugtrekken, valt het gedrag lang niet altijd op bij leerkrachten of ouders en kan het lang duren voordat passende hulp wordt gezocht.
Vaktherapie bij weerbaarheid en assertiviteit
Binnen vaktherapie gaat het niet om praten, maar om handelen en ervaren. De vaktherapeut helpt je door middel van (rollen)spel, oefeningen, beeldende opdrachten, muziek, beweging en dans.
Je vergroot jouw weerbaarheid door te oefenen met lastige situaties, rollenwissels toe te passen en te experimenteren met mogelijkheden. Je leert jouw grenzen beter te bewaken en je wordt je bewust gemaakt van jouw houding ten opzichte van een ander, waarbij je bijvoorbeeld ervaart wat afstand en nabijheid kan doen in het weerbaar reageren op een situatie. Je leert controle te nemen over jouw eigen beslissingen en leert negatieve gedachten over jezelf om te buigen naar meer positieve gedachten, waardoor je beter voor jezelf durft op te komen en vaker nee durft te zeggen.
Er wordt gewerkt aan jouw zelfvertrouwen, bijvoorbeeld door het inzetten van beeldend materiaal waarbij je gaat creëren en vormgeven naar jouw eigen inzicht. Je leert om te gaan met kritiek en daar op een adequate manier op te reageren. In bewegingsoefeningen kun je experimenteren met jouw houding: hoe sta je stevig en wat straal je uit?
Bij (jonge) kinderen zal een vaktherapeut op een meer symbolisch niveau te werk gaan. Hierbij kun je denken aan tekenopdrachten, poppenspel of het spelen met zand, klei of verbeeldingsmateriaal.
Behandeltraject en werkwijze
Weerbaarheid en assertiviteit worden doorgaans in groepsverband behandeld door middel van een training met vaste trainingsonderdelen als
- Grenzen aangeven en nee zeggen
- Opkomen voor jezelf
- Omgaan met kritiek
- Een stevige houding aannemen
- Emoties uiten
Een training duurt doorgaans 10 tot 20 weken. De therapie verloopt in de volgende stappen:
- Een kennismaking of intakegesprek: hierin wordt de hulpvraag besproken en worden behandeldoelen opgesteld.
- De behandelsessies: je werkt samen met jouw groep aan de behandeldoelen door de inzet van rollenspel, oefeningen en beeldende opdrachten, muziek, beweging en dans.
- De afrondende fase: in een aantal sessies wordt de behandeling afgerond. Er is ruimte om nog vaardigheden te oefenen die jij nog wenst te herhalen, er wordt teruggekeken op jouw proces en er wordt afscheid genomen van jouw groep.
